GOZ to model gospodarczy, w którym – przy zachowaniu warunku wydajności – spełnione są następujące podstawowe założenia:
wartość dodana surowców/zasobów, materiałów i produktów jest maksymalizowana lub
ilość wytwarzanych odpadów jest minimalizowana, a powstające odpady są zagospodarowywane zgodnie z hierarchią sposobów postępowania z odpadami (zapobieganie powstawaniu odpadów, przygotowywanie do ponownego użycia, recykling, inne sposoby odzysku, unieszkodliwienie).
Powyższe założenia mają być spełnione we wszystkich etapach cyklu życia produktu, zaczynając od jego projektowania i pozyskania zasobów, poprzez przetwórstwo/produkcję, dalej użytkowanie/konsumpcję, po zagospodarowanie wytworzonych produktu odpadów i ścieków.
Krajowa Inteligentna Specjalizacja Gospodarka o Obiegu Zamkniętym (KIS GOZ) wskazuje preferencyjne obszary wsparcia innowacyjnych prac badawczych, rozwojowych i wdrożeniowych (B+R+W), związanych ze zrównoważonym zagospodarowaniem zasobów odnawialnych (woda, gleba) i nieodnawialnych (surowce mineralne: energetyczne, metaliczne, chemiczne, skalne oraz organiczne). Dotyczą one opracowania rozwiązań służących transformacji polskiej gospodarki w kierunku modelu GOZ poprzez wdrażanie idei ekoprojektowania oraz koncepcji 6R opartej na zasadach: odmów (refuse), ogranicz (reduce), używaj ponownie (reuse), naprawiaj (recover) oddaj do recyklingu (recycle), zastanów się co możesz zrobić lepiej (rethink).
Zmiany te wiążą się z wdrażaniem innowacji technologicznych (procesowych), produktowych, organizacyjnych, marketingowych oraz z nowymi rozwiązaniami systemowymi, legislacyjnymi, organizacyjnymi, finansowymi, edukacyjnymi a także nowymi modelami biznesowymi, z uwzględnieniem łańcucha wartości i wszystkich interesariuszy.
Priorytetem KIS GOZ są projekty związane ze zrównoważoną produkcją przemysłową, zrównoważoną konsumpcją oraz projekty służące wsparciu rozwoju GOZ w kluczowych europejskich łańcuchach wartości takich jak: elektronika i ICT, baterie/akumulatory, pojazdy, opakowania, tworzywa sztuczne, wyroby włókiennicze, budownictwo i budynki, żywność, woda i składniki odżywcze.
Przy wprowadzaniu rozwiązań GOZ rekomenduje się (jako dobrą praktykę) przeprowadzenie AUDYTU GOZ obejmującego m.in:
– analizę przepływu zużywanych surowców, materiałów i energii
– diagnozę wartościującą (ilość i morfologia) generowany strumień odpadów
– ocenę warunków technicznych, organizacyjnych, finansowych i środowiskowych
– ocenę wykonalności planowanych działań
– wybór co najmniej dwóch wskaźników GOZ do osiągnięcia
– określenie docelowych wartości dla wybranych wskaźników GOZ.
I. EKOPROJEKTOWANIE
1. Opracowanie efektywnych materiałowo i energetycznie technologii oraz wyrobów nowych, ulepszonych, przerobionych lub odnowionych, w tym z wykorzystaniem zasobów odnawialnych
2. Opracowanie wyrobów z zastosowaniem surowców odzyskanych z odpadów, ścieków i odcieków składowiskowych
3. Zwiększenie trwałości i wydłużenie okresu eksploatacji wyrobów
4. Zapewnienie zamienników substancji niebezpiecznych, uciążliwych i wymagających skomplikowanego procesu przetwarzania/wytwarzania
5. Rozwój zamienników surowców korzystniejszych dla środowiska
6. Zapewnienie nowego zastosowania i/lub ponownego wykorzystania wyrobów, ich części oraz materiałów
7. Uwzględnianie oceny oddziaływania wyrobu na środowisko w całym jego cyklu życia
8. Projektowanie wyrobów, które będą zgodne z jedną z zasad 6R oraz modelami GOZ (np. RESOLVE)
9. Opracowanie standardów jakości odzyskiwanych surowców, które mogą być kierowane do kolejnych procesów wytwórczych
1. Zagadnienia horyzontalne dotyczące surowców mineralnych i organicznych:
– Efektywne wykorzystanie surowców
– Bezodpadowe lub niskoodpadowe innowacyjne technologie pozyskiwania surowców
– Nowe technologie i urządzenia do wzbogacania surowców
– Metody, narzędzia, procesy i technologie zapewniające zrównoważone pozyskiwanie surowców
– Selektywne pozyskiwanie odpadów na etapie wydobycia surowców
– Modele procesów technologicznych, algorytmy i oprogramowanie do poprawy efektywności pozyskiwania surowców naturalnych i wtórnych oraz modelowania/prognozowania energochłonności i produktywności procesów
– Rozwiązania technologiczne poprawiające wydajność produkcyjną i zmniejszające zużycie energii
– Rozwiązania pozwalające na dostosowywanie technologii eksploatacji do warunków geologicznych i górniczych
– Technologie i procesy (bio)remediacji i rekultywacji terenów poeksploatacyjnych surowców
– Nowoczesne technologie poszukiwania, rozpoznawania i monitoringu zasobów
– Materiały metaliczne i kompozytowe, ukierunkowane na wytwarzanie zamienników metali krytycznych i niebezpiecznych
2. Zagadnienia horyzontalne dotyczące zasobów wody i gleby:
– Rozwiązania w zakresie poprawy stanu ekologicznego, ekosystemów wodnych i glebowych
– Techniki i metody rewitalizacji małych akwenów oraz cieków wodnych, pozwalające zwiększyć zasoby wodne ekosystemów i ich wartość przyrodniczą
– Rozwiązania w zakresie efektywnej ochrony wód podziemnych
– Techniki monitoringu i bioindykacji zasobów wodnych i gleby
– Rozwiązania w zakresie budowania zasobów bazodanowych oraz integracji źródeł rozproszonych danych dla krajowego zasobu danych o stanie środowiska
1. Zagadnienia horyzontalne dotyczące minimalizacji wytwarzania odpadów:
– Bezodpadowe lub niskoodpadowe innowacyjne technologie produkcji oraz przetwarzania
– Promowanie metod zapobiegania powstawaniu odpadów na wszystkich etapach produkcji
– Metody, narzędzia, procesy, materiały i technologie ograniczające wytwarzanie odpadów
– Selektywne pozyskiwanie odpadów na etapie produkcji
– Technologie produkcji i przetwórstwa zgodne z jedną z zasad 6R
– Technologie umożliwiające renowację i naprawę, w tym w szczególności środków produkcji
– Technologie umożliwiające efektywne wykorzystanie surowców w celu redukcji ilości odpadów
– Rozwiązania technologiczne umożliwiające kontrolę jakości produktów i monitoring cyklu życia produktu (LCA)
– Technologie kompleksowego odzysku składników użytecznych z antropogenicznych surowców wtórnych
– Procesy technologiczne oraz linie technologiczne i urządzenia do produkcji i przetwórstwa, ograniczające jednostkowe zużycie materiałów i energii oraz minimalizujące ślad węglowy
– Technologie dostosowania pozyskanych paliw/surowców do wymaganych parametrów
– Technologie wytwarzania produktów o ulepszonej jakości i wydłużonym czasie użytkowania oraz produktów niszowych
– Wytwarzanie paliw i energii z biomasy i odpadów organicznych w szczególności komunalnych
– Skuteczne i ekologiczne metodyki analiz składu materiałów
2. Woda:
– Uzdatnianie wody poprzez nowatorskie metody technologiczne i konstrukcje urządzeń oraz stosowanie reagentów nowej generacji
– Sterowanie i monitoring procesów technologicznych uzdatniania wody oraz dystrybucji wody, testy i metody do oceny jakości wody oraz narzędzia i informatyczne systemy kontrolne stanu i monitoringu jakości i stanu wody
– Metody i procesy usuwania z wody mikrozanieczyszczeń, prekursorów niebezpiecznych zanieczyszczeń wtórnych oraz biodegradowalnych frakcji zanieczyszczeń organicznych
– Metody, procesy, materiały i rozwiązania systemowe stosowane w technologiach uzdatniania i odzysku wody w sytuacjach kryzysowych
– Techniki pomiarowe i metody badawcze identyfikacji mikrozanieczyszczeń w wodzie
– Technologie odzyskiwania i wykorzystywania wód geotermalnych, wód słonych, wód słonawych oraz wód opadowych
– Rozwiązania systemowe w zakresie zamykania i integracji obiegów wodnych oraz zawracania wód technologicznych w układach komunalnych i procesach produkcyjnych
– Technologie ograniczania strat w systemach dystrybucji wody
– Technologie monitorowania i opomiarowania dla zwiększania wydajności wykorzystywania zasobów wodnych,
IV. UŻYTKOWANIE I KONSUMPCJA
– Rozwój metod zapobiegania powstawaniu odpadów na etapie użytkowania i konsumpcji
– Procesy i technologie naprawy, renowacji i regeneracji produktów przeznaczonych do ponownego użytkowania
– Rozwój cyrkularnych modeli biznesowych, w tym technologie umożliwiające współdzielenie produktów
– Wykorzystanie narzędzi IT do monitorowania i ograniczania konsumpcji
– Technologie ograniczające wielkości zużycia zasobów pierwotnych w fazie użytkowania
1. Innowacyjne technologie recyklingu odpadów:
– Technologie przetwarzania odpadów metodami: fizycznymi, chemicznymi, biologicznymi i łączonymi
– Technologie i rozwiązania rozbiórki, naprawy, ponownego złożenia, kontroli fizykochemicznej, technicznej i jakościowej odpadu lub jego części przeznaczonego do ponownego użycia
– Urządzenia i linie do odzysku materiałowego z odpadów, w tym recyklingu, upcyklingu
– Technologie przetwarzania odpadów, wpływające na redukcję emisji CO2 i innych gazów cieplarnianych do atmosfery
– Technologie przetwarzania odpadów wielomateriałowych, wielowarstwowych i kompozytowych
– Technologie zagospodarowania frakcji biodegradowalnych poprzez tworzenie nowych łańcuchów wartości
– Technologie wyrobów kompozytowych na bazie odpadów do wykorzystania w różnych gałęziach gospodarki
– Technologie zagospodarowania odpadów ze składowisk i złóż w tym antropogenicznych
– Techniki i technologie optymalizujące zagospodarowanie produktów ubocznych i odpadów z przerobu ropy naftowej
– Technologie ICT do monitorowania i sterowania nadzorującego i optymalizującego procesy technologiczne
– Koncepcje kaskadowego wykorzystania biomasy odpadowej
– Technologie pozyskiwania paliw (w szczególności ciekłych i gazowych) z odpadów organicznych i mieszanych w procesie ich unieszkodliwiania
2. Technologie odzysku materiałowego z rozkładu termicznego (z wyłączeniem spalania)
3. Przyjazne dla środowiska, innowacyjne i bezpieczne metody unieszkodliwiania odpadów
4. Technologie odzysku materiałowego ze ścieków i zamykania obiegów wodno-ściekowych
5. Technologie oczyszczania ścieków, odzysku wody i wartościowych surowców ze ścieków,
6. Technologie bezściekowe
Dotacje24.eu